Ziekte: E. cuniculi

[Hanneke]

Encephalitozoon cuniculi, Encephalitozoonose, Noozemose of E. cuniculi wordt deze ziekte ook wel genoemd.

De neurologische verschijnselen uiten zich als volgt:

3 hoofdsymptomen:

•1. hersenproblemen: oogproblemen, draainek of tollen om de lengteas
•2. achterhandsproblemen: slappe of verlamde achterpoten
•3. blaas of nierproblemen
Hersenproblemen bij het konijn:
* Draainek: torticollis of een scheve kop (= head tilt)
* tollen: rolneigingen om de lengteas van het konijn
* Oogproblemen: nystagmus = het ritmisch heen en weer bewegen van de oogbol
* hersenproblemen: epileptiforme aanvallen, zwaaibewegingen met het hoofd

Problemen aan de achterpoten van het konijn:
* Parese posterior = trekken of slepen met een of beide achterpoten
* Paralyse posterior = verlamming van de achterhand
* Ataxie = ongecontroleerde bewegingen van de achterhand en omvallen

Hoe vaak?
We horen vaak dat een konijn af en toe met een achterpoot sleept of trekt. Ook dat het lopen niet goed gaat en dat ze de achterpoten niet goed onder zich kunnen brengen met lopen.
Vroeger vertelde ik altijd aan eigenaren dat ze voorzichtig moesten zijn met het oppakken van het konijn. Tijdens de studie werd ons namelijk geleerd dat een konijn in verhouding een enorme spiermassa had ten opzichte van een zeer fragiel beenderstelsel. Hierdoor kon met een wilde beweging de rug heel makkelijk breken.
Een gebroken rug zou ook de verklaring zijn voor konijnen die niet meer of slecht konden lopen.
(Wilma: Tientallen keren horen we van mensen: "konijn ingeslapen, had rug gebroken..." dat is dus wat basis-dierenartsen DENKEN, maar meer gespecialiseerde dierenartsen weten nu wel beter, en jullie ook !)

Bijna nooit een herniaIn alle jaren dat we konijnen behandelen hebben we 1 keer door middel van een röntgenfoto vast kunnen stellen dat het konijn een gebroken rug had!

De konijnen die we in onze dierenkliniek hebben gehad met een totaal verlamde achterhand = een paralyse posterior (geen pijngevoel meer bij diepe palpatie) of met een slappe achterhand = een parese (nog wel pijngevoel) waarbij we een röntgenfoto maakten kwam nooit een gebroken rug of hernia naar voren.

De laatste jaren behandelen we deze konijnen als konijnen met een E. cuniculi besmetting. We behandelen met medicijnen en de resultaten zijn verbluffend. We durven te stellen dat E. cuniculi in bijna alle gevallen als oorzaak gezien moet worden, tenzij er door een röntgenfoto bewezen kan worden dat er een gebroken rug aanwezig is!

Nierproblemen:
* Urinebrand. Door een blaasinnervatieprobleem lekt het konijn urine over de achterpoten en buikwand
* PU/PD door nierschade = veel drinken en plassen


Waarom geeft E. cuniculi neurologische verschijselen?

Besmetting met E. cuniculi
Besmetting kan plaatsvinden van het ene naar het andere konijn via de urine (= horizontaal) of via de baarmoeder van moeder naar kind (= verticaal). Infecties kunnen latent aanwezig blijven zonder klinische verschijnselen tot een moment waarop de weerstand minder is en er wel verschijnselen optreden.

Vaak horen we van eigenaren dat hun konijn af en toe met de poot trok (parese) of urine verlies had. Dit duurde een paar dagen en was daarna weer weg. Meestal kwam dit na een paar weken of maanden in ergere mate weer terug.
We zien vaker oudere konijnen met deze ziekte dan jonge konijntjes. Soms zijn er in de anamnese ook wel stress momenten aan te wijzen waarna de ziekte zich openbaarde. Denk aan een operatie of na het doormaken van een andere ziekte.

Bij welke leeftijd komt het voor?

Zoonose
Er wordt gesproken van een zoonose aangezien een infectie met E. cuniculi bij mensen kan voorkomen. Niet alle mensen zijn vatbaar voor deze ziekte. Een E.cuniculi infectie is alleen aangetoond bij mensen met AIDS waarbij de weerstand minder is.

Wat is E. cuniculi nu eigenlijk?
Encephalitozoon cuniculi is een protozoaire ziekte. Een protozoa is een heel klein organisme dat iets groter is dan een bacterie. Protozoen kun je niet met het blote oog zien en alleen aantonen met behulp van een microscoop.
Er zijn bloedtesten voor het konijn beschikbaar die antilichamen ten aanzien van deze protozoa kunnen aantonen. Er wordt gesproken van een antilichaamtiter in het bloed. Zie plaatje hiernaast.Welke konijnen zijn besmet?

Ook willen we kijken hoe vaak deze ziekte bij konijnen voorkomt. Aangezien een konijn via de moeder en andere konijnen besmet kan raken is het heel aannemelijk dat er veel konijnen met deze ziekte besmet zijn. We willen onderzoeken of er een verband bestaat tussen het aantal antilichamen in het bloed en het ziek worden van de konijnen.

We nemen bloed af bij patiënten die verdacht zijn van encephalitozoonose en laten dit bloed onderzoeken op het voorkomen van antilichamen tegen E. cuniculi. Vervolgens gaan we deze patiënten behandelen met Panacur (= fenbendazol in een dosering van 20 mg/kg LG) en na 1 maand zullen we opnieuw bloed laten testen. Op die manier kun je zien of de behandeling niet alleen klinisch aanslaat (= het konijn wordt beter), maar ook of dit aan het aantal antilichamen in het bloed te zien is.

De behandeling van E. cuniculi
Pathologisch onderzoek
We hebben een aantal konijnen gehad die een positieve bloedtiter hadden en het helaas niet gehaald hebben. Nadat ze overleden of ingeslapen waren hebben we ze ingestuurd voor onderzoek. Uit het pathologisch onderzoek bleek dat er inderdaad E. cuniculi in de hersenen aangetoond kon worden. Bij deze konijnen was er ook een positieve bloedtiter.

Dit is natuurlijk van groot belang voor het onderzoek: een konijn met symptomen, met daarbij een positieve titer in het bloed heeft ook daadwerkelijk aantoonbare parasieten in zijn of haar lichaam!Hoe nemen we bloed af?

•Fenbendazol = Panacur (= dit medicijn helpt het lichaam de protozoa bestrijden)
•Dexamethason injecties gedurende 3 dagen (om reactie en zwelling af te remmen, ook zijn er onderzoeken die aantonen dat de werking van Panacur versterkt wordt in de eerste behandeldagen)
•Na 3 dagen gaan we metacam geven (= een pijnstiller en ontstekingsremmer)
•Vitamine B injecties (om de zenuwcellen te laten herstellen)
•Duplocilline = Bicilline (een antibioticum, die onderhuids geinjecteerd wordt)
•Carbachol (= als er een blaasverlamming aanwezig is)
•Indien het konijn niet eet of poept zullen we dit behandelen
•Gedurende 3 dagen wordt het konijn in de opname geplaatst. Aangezien de dexamethason injecties IV gegeven worden en de vitamine B injecties pijnlijk zijn, is ons advies de konijnen gedurende 3 dagen te hospitaliseren